Đề bài: Phân tích tiếng cười trong truyện Ba chú gà con
Bài giảng Tam đại gà trống – Cô Trương Khánh Linh (giáo viên)
Truyện cười là một trong những thể loại dân gian đặc sắc thường kể về những điều xấu, trái lẽ tự nhiên trong cuộc sống, có tác dụng gây cười hoặc phê phán nhẹ nhàng. Truyện cười Tam đại con gà là một truyện như thế, truyện mang lại tiếng cười sảng khoái, hóm hỉnh, phê phán những thằng thầy dốt hay dốt.
Trong truyện cười, tiếng cười chỉ có thể nảy sinh khi có đủ hai điều kiện, trước hết đó phải là hiện tượng đáng cười, cái đáng cười phải chứa đựng trong nó những mâu thuẫn không tự nhiên, thường là đối lập với cái tốt. Đẹp. Thứ hai, người nghe phải phát hiện ra cái phi lý, cái nực cười để câu chuyện có ý nghĩa.
Truyện Ba chú gà con đã tạo nên tiếng cười bằng một nghệ thuật gây cười độc đáo. Trước hết, tiếng cười đã tạo ra một mâu thuẫn tiềm tàng: thầy mù chữ khoác lác khoác lác, chỗ nào cũng cho mình là người biết chữ hay văn hay. Một người cho rằng ông thực tài nên mời ông về nhà dạy dỗ con mình. Mâu thuẫn này là điều kiện, là cơ sở cho tiếng cười ở phần tiếp theo.
Vì thiếu hiểu biết nên khi đi dạy chắc chắn bạn sẽ gặp nhiều tình huống phải xử lý. Tình huống thứ nhất là gặp chữ “kê” trong “Tam thiên sơn”. Vì tôi ngu nên không đọc được chữ. Anh ta dốt nát kiến thức sách vở, nhưng lại vô cùng liều lĩnh trả lời: “Tôi là một đứa trẻ mặc dù tôi là một đứa trẻ”, sự ngu dốt của anh ta đã bị vạch trần. Nó không chỉ dốt kiến thức sách vở mà còn dốt kiến thức đời, vì trên đời này làm gì có đủ kiến thức, kể cả dì. Nhưng ông cũng cực kỳ thận trọng, dặn học trò phải nhỏ mọn, lo lắng bất an, sợ người ta phát hiện ra mình dốt nát. Đỉnh điểm của sự ngu dốt là hành động thờ đất, ba lần xin đài âm dương, cả ba lần đều được một đồng một ngửa, tức là đất đồng ý. Với sự hỗ trợ về mặt tinh thần, anh ấy trở nên tự tin hơn, yêu cầu sinh viên đọc to, khoe khoang rằng anh ấy có tài.
Nhưng chính vào lúc anh ta ung dung và khoe khoang nhất thì cha của đứa trẻ, một nông dân, đã bộc lộ sự ngu dốt của mình. Tính hài hước được đề cao ở chỗ: “Tao ngu, nhà nó cũng ngu”. Đây là chi tiết quan trọng làm cho tiếng cười thêm thú vị, sảng khoái. Câu này cho ta thấy chính ông thầy cũng biết mình ngu, nhưng vẫn cố tìm cách chống chế nên tiếng cười càng to hơn. Dù bị vạch mặt, anh vẫn chống cự yếu ớt: “Tôi vẫn biết chữ kê là kê, kê là gà. Tôi muốn dạy cháu ba điều tuyệt vời nhất về gà: Là con dù là cô/ Dù là công/ Công là gà ông.” Đó là những điều mà ông thường khoe khoang, khoe khoang.
Với kết cấu súc tích, chặt chẽ, những mâu thuẫn hài hước được bộc lộ ngay từ đầu. Nhưng tác giả dân gian đã khéo léo làm tăng kịch tính của tình huống đó bằng cách dẫn dắt câu chuyện một cách tự nhiên, hợp lý. Khéo léo kết hợp ngôn ngữ kể chuyện, ngôn ngữ nhân vật đặc sắc. Nghệ thuật cường điệu, phóng đại thể hiện rõ sự đê tiện, phù phiếm của ông giáo.
Tác phẩm phê phán sự ngu dốt và phù phiếm. Thực ra, bản thân cái dốt không đáng cười, mà đáng cười ở chỗ giấu dốt, khoe khoang, hư danh. Thông qua các tác phẩm của tác giả dân gian, họ cũng ngầm nhắn gửi, khuyên nhủ mỗi chúng ta hãy mạnh dạn học hỏi để tiến bộ hơn nữa, tránh thói giấu dốt, sĩ diện hão.
Xem thêm các bài văn mẫu phân tích và lập kế hoạch tác phẩm lớp 10:
Bài tập SGK lớp 10 mới:
tam-dai-con-ga.jsp
Giải bài tập lớp 10 theo sách bộ môn mới
Danh Mục: Ngữ Văn
Web site: http://thpt-vinhdinh-quangtri.edu.vn/